Ωστόσο έκανα 3 ώρες να πάω και 3 να γυρίσω. Αρχικά λόγω του τρομερού κυκλοφοριακού και μετά λόγω της φοβερής λάσπης και της πολύ κακής κατάστασης των "δρόμων" κοντά στο Κατέντε. Το αυτοκίνητο ήταν σε κάποια σημεία σαν μια βάρκα στη λάσπη.
Δυστυχώς στην εκκλησία, που είναι αρκετά παρατημένη σε σχέση με το σχολείο, μπαίνουν νυχτερίδες και κάνουν ζημιές. Οι υπεύθυνοι βάζουν μερικές φορές κάποιο φάρμακο που τις σκοτώνει. Η μυρωδιά και το θέαμα προκαλεί μια κάποια αηδία.
Γυμνάσιο-Λύκειο και αίθουσα εξετάσεων. Μεγάλη βοήθεια στο σχολείο έχει προσφέρει η Μητρόπολη, ο κ. Αντώνης Λιάσκος (που έχει κτίσει σχεδόν τα μισά κτίρια και συντηρεί τα μισά από τα 90 οικότροφα παιδιά του Γυμνασίου-Λυκείου) και οι Ορθόδοξοι Αμερικανοί του Christian Mission Center. Τα παιδιά είναι συνολικά 150. Το Δημοτικό έχει 250, από τα οποία μόνο 10 μένουν στο σχολείο. Αλλά τα παιδιά του Δημοτικού είναι μόνο από τη γύρω περιοχή, ενώ στο Γυμνάσιο-Λύκειο ο κ. Λιάσκος έχει φέρει και παιδιά από μακρυά, όπου η κατάσταση είναι πολύ κακή.
Τα δίδακτρα σ' αυτό το σχολείο είναι 75 Ευρώ το χρόνο για τα παιδιά που δε μένουν μέσα και 155 Ευρώ για τα οικότροφα.
Ο Μητροπολίτης μου είπε ότι οι κάτοικοι της περιοχής είναι γνωστοί ανά τη χώρα ως πολύ δύσκολοι και δύστροποι άνθρωποι. Ο ιερέας που είχαν είναι στην Ελλάδα γιατί τον πυροβόλησαν και έχει ακόμα σφαίρες στο σώμα του. Το σχολείο το σαμποτάρουν.
Ένας καρπός που τρώγεται ως φρούτο όταν ωριμάσει σε πρώτο πλάνο, το φενέ, και σε δεύτερο η πίσω πλευρά του σχολείου. Προσέξτε στα αριστερά τη δεξαμενή 10 τόνων που συγκεντώνει νερό από τα λούκια της στέγης. Με αυτό το νερό που μαζεύεται από τις στέγες σχεδόν όλων των κτιρίων στα καλύτερα οργανωμένα σχολεία, θα σφουγγαρίσουν, θα πλύνουν, αλλά και θα κάνουν μπάνιο τα παιδιά παίρνοντας ένα μπετόνι με νερό και μια λεκάνη και πηγαίνοντας σε ένα χώρο δίπλα στις τουαλέτες που υπάρχει γι αυτό το σκοπό. Γιατί δεν το ρίχνουν στις τουαλέτες μετά τη χρήση δεν έχω καταλάβει καλά. Ίσως για να μη γεμίζει γρήγορα ο βόθρος τους. Άκουσα και την αστεία δικαιολογία ότι οι μηχανικοί τούς είπαν ότι το σαπούνι καταστρέφει το τσιμέντο των μπετονένιων τοιχωμάτων του βόθρου που βρίσκεται κάτω από τις τουαλέτες.
Το νέο κτίσμα γραφείων καθηγητών και διευθυντή, αποθήκης υλικών και μηχανημάτων αναπαραγωγής φωτοτυπιών (προς το παρόν γραφομηχανή και πολύγραφος, ελλείψει εναλλασσόμενου ρεύματος). Είναι 80 τετραγωνικά και κόστισε 4.000 Ευρώ. Έχω μάθει πλήρως με λεπτομέρειες πώς κατασκευάζονται τα ισόγεια κτίρια εδώ.
Στο σχολείο ανήκει μια τεράστια έκταση (300 στρέμματα!). Εδώ βλέπετε (με κλικ καλύτερα) ένα γήπεδο ποδοσφαίρου περίπου κανονικών διαστάσεων με φυσικό χορτάρι. Τους δρόμους μέσα στην έκταση του σχολείου έχουν ανοίξει με προσωπική δουλειά ο διευθυντής Κακάντε μαζί με τα μεγαλύτερα παιδιά στα οποία έδωσε και κάποια πληρωμή. Θέλει να σπάσουν πέτρες, που υπάρχουν στην έκταση του σχολείου, και να κάνουν καλντερίμια στους δρόμους αυτούς ώστε να γλιτώσουν την παχύτατη λάσπη τους που λίγο να περπατήσεις επ' αυτών κολλά στα παπούτσια σου, τα κάνει βαριά και ξεκολλά πολύ δύσκολα με αποτέλεσμα οι τάξεις και κάθε χώρος του σχολείου να είναι γεμάτες μ' αυτήν. 
Φωλιά τερμιτών. Η χώρα είναι γεμάτη από αυτές. Εντυπωσιακές είναι και γύρω από μεγάλα δέντρα, που τα κατατρώγουν μέχρι να ξεραθούν.
Καλλιέργεια κάσαβα. Αυτό που τρώγεται είναι η ρίζα που είναι λευκή και λέγεται σε άλλους τόπους μανιόκα. Κόβεις το υπέργειο μέρος και το ξαναφυτεύεις. Μοναδική φροντίδα της καλλιέργειας είναι να καθαρίζεις τα άλλα φυτά που φυτρώνουν γύρω.
Χώροι διαμονής δασκάλων δεξιά και η χωμάτινη κουζίνα στο μέσον.
Και τώρα στο σκοπό της παρουσίας μου στο Κατέντε. Εικόνες από τον άθλιο ξενώνα των αγοριών. 45 παιδιά σε 40 τετραγωνικά. Η μυρωδιά ανυπόφορη. Με δυσκολία έμεινα μέσα ίσα-ίσα για να τραβήξω τις 3 φωτογραφίες που δημοσιεύω.
Τα σιδερένια κουτιά είναι για να μην τους τρώνε τα τετράδια (βιβλία δεν έχουν δικά τους) και τα άλλα τους πράγματα τα ποντίκια.
Σκέφτομαι ότι δεν ξέρω πώς θα αντιμετώπιζα τη ζωή αν είχα μείνει χρόνια εδώ (θυμηθείτε, 12 ώρες νύχτα και χωρίς ρεύμα). Ειλικρινά είναι τόσο φανερό με όσα βλέπω γύρω μου ότι είναι εντελώς ανόητο να κρίνεις τους ανθρώπους. Μπορώ να μη συμφωνώ με πολλές πράξεις και στάσεις τους και να θέλω να αγωνιστώ να συμβάλλω να τις αλλάξουν, αλλά όχι να τους κρίνω.
Ο Μητροπολίτης Ιωνάς μου είπε σχετικά με την πονηριά, το ψέμα, την έλλειψη κοινοτικού πνεύματος που δείχνουν πολλοί: "Η φτώχεια κάνει τους ανθρώπους έτσι. Δεν πρέπει να τους κρίνουμε. Πρέπει να είμαστε επιεικείς και να δείχνουμε απέραντη υπομονή. Αλλά ταυτόχρονα εγώ είμαι και αυστηρός μαζί τους. Αγάπη, συγχώρηση, υπομονή και αυστηρότητα."
Σκέφτομαι τις συνθήκες υπό τις οποίες μεγάλωσα, το σπίτι μας, το σχολείο που πήγα, την αγάπη της μητέρας μου και την παιδεία που μου πρόσφερε, τις αρετές που διδάχτηκα. Αισθάνομαι σαν ένα βασιλόπουλο σε σχέση με αυτά τα παιδιά. Αλλά και εδώ στη Ναμουνγκόνα πάλι σα βασιλιάς ζω. Τα μάτια μου είναι υγρά. Έχω χρέος να κάνω κάτι γι αυτούς τους ανθρώπους...
Η Μητρόπολη με τη δωρεά μιας κυρίας από την Ελλάδα έφτιαξε ένα νέο ξενώνα, σαφώς μεγαλύτερο και αξιοπρεπέστερο. Με κάποια από τα χρήματα κάποιων από σας αγοράσαμε με το διευθυντή Κακάντε ένα φωτοβολταϊκό σύστημα, με δύο μικρά πάνελς που δίνουν 85 Watt σε κάθε ώρα ηλιοφάνειας το καθένα. Οι ημερήσιες ώρες ηλιοφάνειας εδώ είναι κατά μέσο όρο 5-6. Συνδέθηκαν 8 λάμπες συνεχούς ρεύματος για να έχουν φως τα παιδιά το βράδυ. Τίποτε άλλο από ηλεκτρικό, μόνο φως. Το κόστος ήταν γύρω στα 1200 Ευρώ. Χώρες κατασκευής των βασικών υλικών Ινδονησία και Ινδία. Το σύστημα λειτουργεί. Έχω και φωτογραφίες που μου έφερε ο Κακάντε. Δυστυχώς η μηχανή του δεν ήταν ψηφιακή και δεν μπορώ να τις βάλω εδώ. Τα παιδιά θα μεταστεγαστούν και ο παλιός χώρος θα επισκευαστεί για να φιλοξενήσει και άλλα παιδιά, λιγότερα αυτή τη φορά, ώστε να μπορέσει το σχολείο να φιλοξενεί περισσότερους μαθητές.
Ο Κακάντε είναι ρωμαιοκαθολικός. Είναι ο μόνος καθολικός διευθυντής ορθόδοξου σχολείου. Οι ορθόδοξοι καθηγητές των ορθόδοξων σχολείων είναι γύρω στο 10% (γύρω στο 40% του πληθυσμού είναι καθολικοί και το 40% προτεστάντες, κυρίως αγγλικανοί. Υπάρχουν σε κάποιες περιοχές και αρκετοί μουσουλμάνοι. Οι Ορθόδοξοι μπορεί να είναι το 0,5%.). Είναι 32 ετών, άγαμος και κάποια στιγμή, όταν αισθανθεί ότι έφερε το σχολείο στο επίπεδο που επιθυμεί, θα συνεχίσει τις σπουδές του και θα γίνει ρωμαιοκαθολικός ιερέας. Πήγε σχολείο εδώ στο Τσούα. Ο Μητροπολίτης Ιωνάς τον εκτιμά πολύ και τον εμπιστεύεται. Δεν θα σε κοροϊδέψει για τον εαυτό του. Ίσως μόνο για να καταφέρει τα καλύτερα για το σχολείο του. Από τους ντόπιους, αυτός με τον οποίο έχω συζητήσει περισσότερο στη διάρκεια της εδώ διαμονής μου.
